Craqueleren

Wat is eigenlijk craquelé of craquelure? Welk effect wil je creëren; het subtiele effect van gebarsten vernis of een stoer gebladderd effect? Wat is het verschil? En hoe doe je dat? Hier leggen we je de verschillende technieken uit en geven uitleg over de producten, zodat je zelf ook zo’n leuk effect kunt toepassen.

Wat is craqueleren?

Craquelé of craquelure is de benaming voor het effect van een gebarsten verf- of vernislaag. Wij onderscheiden ruwweg twee effecten: het effect van fijne barstjes, waarbij de barstjes donker zijn gekleurd en het wat ruigere effect van gebladderde verf. Voor deze twee effecten zijn er verschillende producten.

Hoe breng je een craquelé effect aan?

Craquelé kan soms een vrij dramatisch effect geven en is dan ook een techniek om met mate toe te passen. Gebruik het bij voorkeur op een klein voorwerp, zoals een kistje, nachtkastje, of klein tafeltje. Op een groot oppervlak kun je het beter plaatselijk gebruiken.

Het effect van gebarsten vernis

Een bekend voorbeeld van craquelé is een gebarsten vernislaag, zoals je dat ziet bij een oud schilderij. Dit effect kun je nabootsen met een craquelé systeem op basis van twee soorten lak; de Abbondanza Craquelure set.

De barstjes worden pas zichtbaar als je ze accentueert met een patineerproduct. De beide craquelure producten zijn namelijk transparant. Dit is dan ook de beste techniek als je een craquelé effect over een afbeelding wilt aanbrengen, zoals bij decoupage.

Hoe breng je het gebarsten vernis effect aan?

Voor een optimaal effect werk je op een zijdeglans verf op waterbasis, zoals Soft Silk. Op krijtverf kan ook, maar dan zal het product meer in de verflaag trekken waardoor het effect kan verminderen. De basiskleur van de verflaag kun je zelf bepalen. Als je een afbeelding (decoupage) wilt craqueleren, breng dan eerst Abbondanza vernis aan om het poreuze papier te sealen.

Gebruik een synthetische kwast om de basislaag aan te brengen en laat drogen totdat de laag transparant is maar nog wel wat kleverig. Afhankelijk van de ondergrond en de omgevingstemperatuur kan dit tussen 15 minuten en 1 uur duren. Blijf daarom steeds in de buurt om je werkstuk in de gaten te houden. Breng op de nog enigszins kleverige basislaag de toplaag aan. Tijdens het drogen zullen langzaam maar zeker de barstjes verschijnen.

Accentueer de barstjes als de lak droog is met een patineerproduct zoals antiekwas, antiquing powder, verniswas of glaze.

Het effect van gebladderde verf

Om een oude gebladderde verflaag te imiteren gebruik je Abbondanza Vintage Crackle craquelé medium. Bij deze techniek worden de barstjes groter en onregelmatiger van vorm en structuur.

Vintage Crackle dient als tussenlaag tussen twee lagen verf. De eerste verflaag wordt de kleur van de barstjes. De tweede verflaag is de hoofdkleur. Wil je dus het effect bereiken van een witte verflaag met blauwe barstjes, dan begin je met een basislaag van blauwe verf.

Hoe breng je het effect van gebladderde verf aan?

Bepaal eerst welke kleurcombinatie je wilt creëren. Kies voor de basis een zijdeglans acrylverf of Soft Silk. Ook kun je krijtverf als basis gebruiken en dit afwerken met zijdeglans vernis.

Waarom is een zijdeglans basis beter? Omdat krijtverf poreus is en het craqueleermedium hier in zal trekken, met als gevolg minder of geen barstjes. Toch kan krijtverf als basis ook soms een mooi effect geven, vooral als je kleine subtiele barstjes wilt. Ons advies is; probeer het uit en speel een beetje met de techniek als je de effecten wilt testen.

Stap 1: Breng een laag Soft Silk of andere zijdeglans acrylverf aan en laat drogen. Dit wordt de kleur van de barstjes.

Stap 2: Breng een laag Vintage Crackle aan en laat dit drogen.

Stap 3: Breng de toplaag aan met Abbondanza krijtverf in een afwijkende kleur. Als de verf erg dik is kun je deze een beetje verdunnen met water. Breng de krijtverf in één beweging aan en ga niet terug over een reeds geverfd stuk. Mocht je een plekje willen bijwerken, wacht daar dan mee tot de verflaag droog is.

Vrij snel nadat de verf is aangebracht zullen de barstjes verschijnen, afhankelijk van de temperatuur en de dikte van de verflaag. Desgewenst kun je het geheel na 24 uur drogen afwerken met Abbondanza vernis.

Tip: Je kunt een dikkere laag craquelé medium aanbrengen om grotere barsten te krijgen en een grover effect. Kleine barstjes zijn mooier op kleine voorwerpen.

Het afwerken van een craquelé effect

Afwerken van is meestal niet nodig. Zeker op accessoires zoals kandelaars, lijsten, potten e.d. kun je dit achterwege laten. Op tafels, buffetkasten e.d. waar je toch de verflaag wilt beschermen kun je een laagje boenwas aanbrengen. Ook kun je antiekwas, kalkwas of een colourwax gebruiken om het effect te patineren. 

Tip: Bij de craqueleertechnieken zijn er best veel factoren die een rol kunnen spelen, zoals temperatuur, luchtvochtigheid, ondergrond, etc. Het is verstandig om je de techniek eigen te maken en wat testjes te doen voordat je een heel meubelstuk onder handen neemt!