Boenwas, kalkwas en colourwax aanbrengen

Alles over het aanbrengen van boenwas, kalkwas en colourwax

Boenwas wordt van oudsher gebruikt voor het beschermen, kleuren en onderhouden van meubels en houtwerk. Maar je kunt er nog veel meer mee doen! Een waslaag op een laag krijtverf zorgt voor een mooi gepatineerd en doorleefd effect. Je kunt er felle kleuren mee temperen, een antiek of vergrijsd effect aanbrengen of juist een gebleekt kalkeffect creëren.

Door het aanbrengen van antiekwas of een gekleurde was op een laag krijtverf kun je kleuren verzachten. Met kalkwas creëer je een whitewash en met de verschillende grijs of taupe tinten kun je een greywash of een doorleefde gepatineerde look aanbrengen.

Ben je van plan te gaan werken met boenwas, antiekwas of een gekleurde was? Ben je benieuwd wat je allemaal precies met was kunt doen én hoe je dit aanpakt? Lees dan vooral verder, op deze pagina leggen we je er alles over uit!

Wat is boenwas?

Op welke ondergronden kun je wax aanbrengen?

Kun je nieuwe was over een oude waslaag aanbrengen?

Hoe breng je boenwas of gekleurde was aan op hout?

Kan je was ook aanbrengen op fineer?

Wax aanbrengen op krijtverf

Hoe breng je een waslaag aan?

Moet je een waslaag ook afwerken?

Decoratieve effecten creëren met was

Welke kleuren was zijn er en wat is het effect?

Wat is boenwas?

Was kennen we vooral als boenwas, iets wat onze oma’s vroeger graag gebruikten om hun houten meubels mooi te laten glanzen. Tegenwoordig wordt ook de Engelse term 'wax' regelmatig gebruikt. Wij gebruiken die termen hier door elkaar, maar het betekent dus hetzelfde.

Was werd zoals gezegd van origine gebruikt om houten meubelen of vloeren te onderhouden en te beschermen. Vroeger werd hiervoor vaak bijenwas gebruikt, al dan niet met een kleurtje. Bijenwas heeft echter een vrij laag smeltpunt, waardoor het geen echt harde laag vormt. Daarom wordt voor een sterkere afwerking vaak carnaubawas toegevoegd. Carnaubawas is afkomstig van de carnauba palm en heeft een hoger smeltpunt dan bijenwas, waardoor een slijtvastere laag ontstaat.

Beide wassoorten zijn dus van natuurlijke oorsprong. Alle soorten Abbondanza wax bestaan uit een combinatie van deze twee soorten, dus bijenwas en carnaubawas, zodat je met onze was een sterke afwerklaag kunt creëren.

Let op: hoewel de al genoemde oma’s met boenwas werkten is er ook een hele generatie opgegroeid met de zogenaamde Pledge of Citropledge producten. Misschien ken je het wel; zo’n handige spuitbus met lekker geurende polish. Veel mensen denken dat dit boenwas is, maar het is een totaal ander product. Het bevat siliconen die een glanzende beschermende film vormen, maar die er helaas ook voor zorgen dat nieuwe producten niet goed kunnen hechten. Dat is vooral lastig als je je meubels later nog eens wilt verven. Siliconen en verf zijn grote vijanden.

Antiekwas, kalkwas en colourwax

In de Abbondanza collectie vind je veel kleuren en soorten was. Blanke boenwas is volledig kleurloos, antiekwas heeft een bruin tintje en is er in een lichte en donkere variant. Daarnaast hebben we diverse kleuren colourwax, waarvan de grijze, taupe en kalkwassen extra krijt bevatten. En tenslotte is er nog een selectie metallic wax met sprankelende metallic deeltjes. Handig: alle genoemde wax producten vind je onderaan deze pagina.

Let op: alle soorten en kleuren was zijn semi transparant. Met een waslaag kun je dus nooit een dekkende afwerking creëren.

Op welke ondergronden kun je was aanbrengen?

Een waslaag hecht alleen op een poreuze ondergrond of een poreuze watergedragen verf- of laklaag zoals Abbondanza krijtverf of extra matte vernis.

Voorbeelden van een poreuze ondergrond zijn: onbehandeld hout, steen, beton, gips, papier, karton, canvas, Mdf en andere poreuze plaatmaterialen.

Op gelakt hout en alle andere ondoordringbare materialen zal was niet hechten. Op hard hout, of hout met een zeer fijne structuur kan de was wel hechten, maar heeft het meestal iets minder kleureffect. De kleur van het hout blijft dan wat meer zichtbaar.

Nieuwe was over een oude waslaag

Vaak wordt ons gevraagd of je nieuwe was kunt aanbrengen op een oude waslaag. Dat kan zeker, want je kunt een versleten waslaag immers ook af en toe bijwerken met een beetje nieuwe was. Wel zijn er een paar dingen om rekening mee te houden.

Ten eerste zal een nieuwe waslaag de oude laag niet afdekken, zoals bij een verflaag. Dus helemaal van kleur veranderen is lastig, zeker als je een lichte kleur over een donkere kleur wilt aanbrengen.

Ten tweede: als je nieuwe was over oude was aanbrengt kunnen de oplosmiddelen in de nieuwe was de oude was weer een beetje zacht maken. Daarom is het belangrijk dat de oude laag goed droog is en doorgehard.

Ten derde: breng geen nieuwe was aan over een erg dikke of vervuilde oude waslaag. In dat geval kun je beter de oude waslaag verwijderen met Bio Strip voordat je een nieuwe laag aanbrengt.

Boenwas aanbrengen op hout

Dit is zoals wij het gebruik van was eigenlijk vooral kennen: antiekwas of boenwas aanbrengen om hout te beschermen of de kleur op te frissen. In principe is was geschikt voor alle soorten onbehandeld hout, maar per houtsoort kan de was wel een ander effect hebben.

Op eikenhout is het effect prachtig omdat eiken een dieper gelegen nerf heeft. De gekleurde was gaat in de nerven zitten, waardoor de kenmerkende eiken structuur heel mooi wordt geaccentueerd. Op vlakke gladde houtsoorten die deze structuur niet hebben, zoals grenen, beuken, vuren e.d. heeft de was minder effect. Er zal hooguit een kleurwaas achterblijven. Ook op harde houtsoorten en vette, olieachtige tropische houtsoorten zoals teakhout kan de was minder goed doordringen waardoor het kleureffect minder kan zijn.

Hieronder zie je enkele voorbeelden van colourwax of kalkwas op eikenhout.

Kan was worden aangebracht op fineer?

Traditioneel gezien is een fineerlaag niets anders dan een dun laagje hout en je kunt het in dat geval dus ook als hout behandelen. Bij oude meubels kun je er gerust van uitgaan dat het een laagje echt houtfineer betreft. Maar op sommige nieuwere meubels kan het om een geplastificeerd laagje gaan, een kunststof laagje dus. Deze moderne materialen, zoals geplastificeerd spaanplaat, laminaat vloeren, keukenkastjes afgewerkt met kunststof folie e.d. kun je niet met was behandelen.

Hieronder zie je het effect van Abbondanza Colourwax Grey op verschillende houtsoorten.

Boenwas, antiekwas of colourwax op krijtverf

Op een verflaag kun je ook was aanbrengen, maar dit kan uitsluitend op een poreuze watergedragen verflaag zoals Abbondanza krijtverf. Op terpentine gedragen verf, of een glanzende lak- of verflaag zal de was niet kunnen hechten.

Een waslaag aanbrengen op krijtverf kan je doen om verschillende redenen. Je kunt met een waslaag de krijtverf beschermen tegen vlekken. Maar met een gekleurde was kun je ook de krijtverflaag patineren of whitewashen. Hierover vertellen we verderop wat meer.

Hoe moet je boenwas of antiekwas aanbrengen?

Een waslaag moet altijd op ongelakt hout, of andere poreuze ondergrond worden aangebracht. Oude lak- of verflagen of een te donkere of te dikke oude waslaag kun je verwijderen met Abbondanza milieuvriendelijke afbijt: Bio Strip.

Waarmee breng je de was aan?
Was aanbrengen kan met een waxkwast, of een pluisvrije doek. Wat is het handigst? Dat mag je helemaal zelf bepalen. Met een doek heb je meestal wat meer verlies omdat een deel van de was in de doek trekt. Een kwast is het handigst bij houtsnijwerk of reliëf omdat je dan beter in de dieper gelegen delen kunt komen. Het voordeel van de waxkwast is tevens dat je hiermee goed kunt doseren. Neem een klein beetje was op je kwast en wrijf deze voordat je de was aanbrengt even uit op een stuk karton of op de binnenkant van het deksel van het blik om de was goed in de haren te verdelen. Vervolgens verdeel je de was in een dunne laag over het oppervlak.

Tip: werk je vaak met was? Dan is het handig om voor verschillende waxkleuren een kwast te reserveren. Je hoeft de kwast dan niet schoon te maken. Bewaar de gebruikte kwast tot je volgende project in een stukje folie of in een plastic zakje. De kwast zal hard worden, maar door hem even in de was te dopen en stevig uit te wrijven zal hij weer zacht en soepel worden en is klaar voor gebruik.

Op vlakke delen en grote oppervlakken kan aanbrengen met een doek ook. Gebruik een pluisvrije doek, bijvoorbeeld een stuk T-shirt waar je een soort kussentje van maakt. Neem een beetje was op je doek en verdeel het een beetje door de stof tegen elkaar aan te drukken, zo voorkom je dat je te veel aanbrengt.

De was gelijkmatig verdelen
Verdeel de was spaarzaam en gelijkmatig over het oppervlak. Veeg daarna de overtollige was af met een schone pluisvrije doek, zodat er slechts een dunne en egale laag overblijft. Als je grotere meubels of oppervlakken gaat bewerken is het handig om in kleine stukken te werken. Te dikke lagen, of niet egaal aanbrengen zal voor een vlekkerig eindresultaat zorgen. Ook is een te dikke waslaag uiteindelijk niet sterk en hard genoeg en daardoor ook minder vlekbestendig. Breng dus genoeg aan om de ondergrond te verzadigen, maar niet meer dan dat.

Breng geen dikke waslagen aan!
Sommige mensen zijn geneigd een te dikke waslaag aan te brengen omdat ze een meer dekkende afwerking willen. Daarvoor is was niet geschikt. Wil je een meer dekkende afwerking? Kies dan voor een ander methode, bijvoorbeeld verniswas of een wash van verdunde krijtverf.

Hoe lang moet de waslaag intrekken en uitharden?
Als het hele oppervlak in de was staat, je de overtollige was hebt verwijderd en als je helemaal tevreden bent over het resultaat kun je de was laten uitharden. Handig is om de was een nachtje te laten uitharden en de volgende dag op te boenen. Door het opboenen wordt de waslaag harder, sterker en vlekbestendig en krijgt een zachte glans. Na een dag of 10 is de waslaag volledig uitgehard.

Let op: boenen maakt de waslaag sterker, dus dit heeft echt een functie. Ben je bang dat het te glimmend wordt? Dat valt echt mee. Een geboende waslaag heeft een natuurlijke glans is met een zachte uitstraling en zeker niet glimmend en shiny. Bovendien zal de glans na een paar weken vanzelf minder worden. Wil je desondanks toch liever de waslaag zo mat mogelijk houden? Dan kun je het boenen eventueel achterwege laten.

Hoe moet je een waslaag afwerken?

Een waslaag kun je én hoef je niet verder af te werken. Wel kun je een waslaag af en toe bijwerken en met was blijven onderhouden. Het voordeel van was is dat een waslaag altijd eenvoudig (plaatselijk) kan worden bijgewerkt, iets dat met vernis niet mogelijk is. Geef de waslaag overigens wel voldoende tijd om goed uit te harden voordat je het oppervlak gaat belasten met hete kopjes, warme vloeistoffen e.d. Evenals een verflaag heeft ook een waslaag een dag of tien tot twee weken de tijd nodig om volledig uit te harden.

Let op: een waslaag kan niet met vernis of lak worden afgewerkt! Meer lezen over het verschil tussen was en vernis? Kijk dan op deze pagina.

Decoratieve effecten creëren met wax

Ga je werken op eikenhout en wil je de nerfstructuur accentueren? Of vind je het hout waarop je werkt te netjes en te glad? Borstel dan het hout vooraf uit met een messing draadborstel. Hiermee verwijder je de zachte houtvezels en open je de nerven. De kalkwas of colourwax zal in de nerven, krasjes en putjes achterblijven en zo creëer je een mooi levendig effect.

Reliëf en structuur aanbrengen met behulp van opzettelijke kwaststrepen
Behalve met een messing borstel kun je ook door het opzettelijk aanbrengen van kwaststrepen een doorleefde look creëren. Breng dan de krijtverf met een spalter of krijtverfkwast aan en strijk de verf niet al te glad uit. Zo ontstaat er een licht streperig effect. Laat de verf zo opdrogen en je zult zien dat de kwaststrepen na het aanbrengen van antiekwas, kalkwas of een colourwax zullen worden geaccentueerd. Op de foto van het blauwe kastje, verderop op deze pagina, kun je dat effect goed zien.

Het effect van de verschillende kleuren was

Hieronder nog even wat tips over het gebruik van de verschillende kleuren was. Overigens zijn alle kleuren ook onderling te combineren of te mengen. De mogelijkheden zijn dus bijna eindeloos.

Boenwas voor een kleurloze afwerking
Abbondanza clear wax, onze kleurloze boenwas wordt voornamelijk gebruikt om hout op te frissen, een zachte glans te geven en te beschermen tegen vlekken. Ook op een laag krijtverf of milk paint kun je kleurloze boenwas gebruiken als beschermlaag. De kleurloze boenwas verandert de kleur van de verf niet maar kan het kleureffect op donkere kleuren wel een beetje verdiepen. Op lichte tinten is het vrijwel onzichtbaar.

Antiekwas voor een gepatineerde look
Abbondanza antiekwas is er in twee tinten; lichtbruin en donkerbruin. Voor het kleuren van onbehandeld hout kun je dus kiezen voor een licht of een donkerder kleureffect.

Op een laag krijtverf kun je antiekwas gebruiken om te patineren. De lichtbruine antiekwas is een licht gepigmenteerde boenwas waarmee je een heel subtiel en licht patina creëert. Het verzacht felle kleuren en tempert wittinten. De donkerbruine antiekwas is sterker gepigmenteerd en creëert een donkerder patina. Deze kleur geeft een laag krijtverf een oud en doorleefd effect.

Tip: Als je met een donker gekleurde was op krijtverf gaat werken, is het verstandig om eerst een laagje blanke boenwas aan te brengen. Op deze manier verzadig je de poreuze krijtverf met de blanke was en kun je daarna de gekleurde was beter verdelen en doseren.

Kalkwas voor een whitewash effect
Abbondanza kalkwas, ook wel krijtwas of limingwax genoemd, is perfect voor een prachtig whitewash effect op onbehandeld hout. De kalkwas bevat behalve pigmenten extra veel krijt, waardoor de was wat dikker en stugger is en meer dekking en kleureffect geeft.

Kalkwas op hout
Kalkwas is vooral geschikt voor houtsoorten met een open nerf zoals eikenhout, of zachtere houtsoorten zoals vuren of grenen en minder geschikt voor harde houtsoorten met een fijne structuur.

Kalkwas op krijtverf
De kalkwas is ook te gebruiken als patineerlaag over Abbondanza krijtverf. Felle of donkere kleuren kun je er een mooi zongebleekt of Scandinavisch effect mee geven. Kalkwas doet het heel goed op alle blauwtinten en naturellen.

Tip: een prachtig leisteen effect creëer je met Abbondanza krijtverf Black (029) of Warm Black (030) afgewerkt met kalkwas. Een voorbeeld van dit leisteen effect zie je hieronder.

Colourwax Grijs of Taupe
De grijze colourwax is in twee tinten verkrijgbaar; Grey is een lichte neutrale grijstint. Dark Grey bevat meer en donkerder pigmenten. Taupe is een trendy tint voor een warm vergrijsd effect.

Al deze tinten kunnen ook op een laag krijtverf worden gebruikt. Kies dan het liefst voor een neutrale basiskleur. De wittinten Pure White, Old Lace of Old White zijn een goede basis. Maar ook op Black, Warm Black of Concrete kunnen deze tinten een verrassend resultaat geven.

Metallic Wax
Abbondanza Metallic wax bevat sprankelende metallic deeltjes. Je kunt het als effectlaagje over krijtverf aanbrengen, maar wij vinden het super stoer om te gebruiken over donker hout.

Je kunt onbehandeld, lichtgekleurd hout eerst een donkere kleur geven met bijvoorbeeld verniswas Notelaar. Daarna breng je de metallic wax aan en je zult versteld staan van het effect. Stoer metallic, geweldig in een industrieel interieur!

Op de afbeelding hieronder is de metallic wax aangebracht op ruw vurenhout dat gekleurd is met Verniswas Notelaar.