Patineren voor een antieke look

Wat is patineren? En hoe pak je dit aan? 

Patineren is een techniek om meubels, muren en accessoires een prachtige waas van ouderdom te geven. Op deze pagina geven we je stap voor stap uitleg over het aanbrengen van allerlei soorten patineerproducten en effecten waarmee je een prachtige verouderde look kunt creëren.

De klassieke methode voor een patina op meubels en accessoires, is om een witte of gebroken witte verflaag met een bruin patina te behandelen. Je werk krijgt hierdoor een subtiele verouderde kleurwaas. In alle dieper gelegen delen zoals bij houtsnijwerk of ornamenten zal er wat meer van het patineerproduct achterblijven, zodat alle versierselen nog beter tot hun recht komen.

Maar ook krasjes, beschadigingen of kwaststrepen zullen door het patina worden geaccentueerd. Dit kun je wegwerken, maar ook met opzet laten zitten voor een mooie doorleefde uitstraling. Op het bakje op de foto hieronder kun je bijvoorbeeld heel goed alle kwaststrepen en krasjes zien die we bewust van te voren hebben aangebracht.

Patineren, verschillende kleurcombinaties

Natuurlijk hoef je je niet te beperken tot het patineren van een wit oppervlak, ook andere kleuren kun je met deze techniek verouderen. Een simpel helderblauw verander je met een bruin patina in zacht antiekblauw. Naturellen en grijstinten maak je er donkerder mee, felle kleuren kun je temperen.

Ook de kleur van het patineermengsel kun je aanpassen. De klassieke bruine ombertint kun je bijvoorbeeld vervangen door wit, grijs of zelfs zwart.

Patineren met was

Abbondanza was is verkrijgbaar in verschillende tinten, zoals lichte en donkerbruine antiekwas, colourwax in verschillende tinten en kalkwas. Voor een klassiek patina kies je uiteraard bruine antiekwas. Met Abbondanza lichtbruine antiekwas creëer je een subtiel licht patina, met de donkerbruine was een meer dramatisch effect.

Met Abbondanza Kalkwas (Liming wax) breng je een witte waas aan, dat een prachtig effect heeft op bijvoorbeeld zwart, naturellen en blauwtinten. Met onze Grey, Dark Grey of Taupe colourwax creëer je een vergrijsd patina voor een modernere en stoerdere uitstraling. Dit sluit ook heel goed aan bij de trends van 'old wood', sloophout en verweerd steigerhout. 

Hoe breng je een patina met was aan? 

Als je gaat patineren met was, dan breng je dit altijd aan op een poreuze verf, zodat de was er in kan trekken. Een zijdeglans verflaag of een verflaag op terpentinebasis is hiervoor niet geschikt. Een waslaag breng je dan ook altijd aan op een basis van Abbondanza krijtverf.

Als je met een donker gekleurde was gaat werken, zoals de donkerbruine antiekwas, is het verstandig om eerst een dun laagje blanke boenwas aan te brengen. Op deze manier verzadig je de poreuze krijtverf met de blanke was en kun je daarna de gekleurde was beter verdelen en doseren. Laat de eerste waslaag even een uurtje drogen tot het niet meer kleverig aanvoelt en breng dan pas de gekleurde was aan.

Als je dit doet met een waxkwast kun je goed in alle kiertjes en hoekjes komen. Veeg direct de overtollige was af met een pluisvrije doek. Er mag maar een dun laagje overblijven, want te dikke waslagen kun je niet goed opboenen en blijven kleverig. Gewoonlijk veeg je op de vlakke delen van een meubel wat meer was weg en kun je in de dieper gelegen delen iets meer laten zitten. Laat de was enkele uren of een nachtje drogen en boen de waslaag vervolgens op.

Moet je de waslaag nog verder afwerken?

Als je de waslaag goed hebt opgeboend, is verder afwerken niet nodig - en overigens ook niet mogelijk. Je kunt een waslaag namelijk niet afwerken met bijvoorbeeld vernis. Wil je toch liever een afwerking met vernis, bijvoorbeeld om praktische redenen? Kies dan voor een andere techniek, zoals patineren met verniswas.

Patineren met Antiquing Powder

Met Abbondanza Antiquing Powder kun je een prachtig authentiek poedermat patina creëren op meubels en accessoires. Vanwege de poederige 'stoffige' uitstraling creëer je hiermee een heel ander effect dan bijvoorbeeld met was of glaze. Antiquing Powder is in verschillende tinten verkrijgbaar zoals Dusty Grey, Dusty White en Dusty Umber, zodat je zowel lichte als donkere ondergronden kunt patineren. Je kunt de verschillende kleuren prima met elkaar combineren. 

Antiquing Powder aanbrengen

Wij werken voor een patina met Antiquing Powder graag op een basis van Abbondanza krijtverf of Milk Paint omdat deze verfsoorten mooi mat zijn. En bovendien zijn ze het meest geschikt om de waslaag te laten hechten. Maar onze ervaring is dat je ook prachtige effecten kunt bereiken op bladmetalen of metallic paint. 

Stap 1: Breng een laagje boenwas aan op de ondergrond die je wilt patineren. Laat de was even intrekken en een beetje drogen. Het mag echter niet helemaal opdrogen, de waslaag moet een beetje kleverig blijven aanvoelen.

Stap 2: Breng dan Antiquing Powder aan, verdeel het op de plaatsen waar je het wilt hebben en druk het poeder met een kwast goed in alle dieper gelegen delen of in hoeken e.d.. Je kunt op dit moment ook al met je kwast op sommige stukken het poeder wat meer in de wax wrijven. Op andere plekken kun je het losjes laten liggen voor een zachter effect. 

Stap 3: Laat het geheel even een half uurtje intrekken en boen dan het oppervlak stevig met een doek op. Door de ingrediënten van het poeder in combinatie met de was creëer je op die manier een mooi patina. Tenslotte kun je met een kwast of door even te blazen het losse, overtollige poeder verwijderen. 

Alternatief: Antiquing Powder aanbrengen met vernis

Als je werkt op een ondergrond die je om praktische redenen per se wilt afwerken met vernis, dan kun je niet met boenwas werken. In dat geval zou je ervoor kunnen kiezen om vernis te gebruiken om het poeder in te strooien. Het geeft niet helemaal hetzelfde effect als de was, maar kan in bepaalde gevallen misschien handig zijn. Breng in dat geval een dun laagje Abbondanza matte vernis aan, laat heel even drogen, maar zorg dat het nat blijft. Breng dan de Antiquing Powder aan, verdeel het heel voorzichtig over het oppervlak maar wrijf er niet te veel in met je kwast. Laat goed drogen en blaas of veeg dan pas het overtollige poeder weg. 

Patineren met Antiquing Glaze of glaceerverf

Abbondanza glaceerverf oftewel 'glaze' is een transparant, langzaam drogend product. Groot voordeel van patineren met glaceerverf is dan ook dat je tijd hebt om op je gemak de patineerlaag aan te brengen. Dit is vooral handig voor grotere oppervlakken, zoals grote meubels of muren. Wij hebben verschillende soorten glaze in het assortiment; kant en klaar op kleur gebracht, en glaceermedium om zelf te kleuren. 

Abbondanza Classico of Patino glaceermedium kun je zelf op kleur brengen. Classico wordt gekleurd met krijtverf en Patino kleur je met pigmenten. Voor de traditionele patineertechnieken is Patino heel geschikt omdat het een mooi zacht transparant effect geeft. Een klassieke patina tint krijg je door Patino te mengen met omber pigment. Poederpigmenten moet je eerst met een beetje water mengen tot het een goed gemengd papje is. Acrylpigment is vloeibaar en klaar voor gebruik. 

Abbondanza Antiquing Glaze hoef je niet zelf te mengen. Dit is een kant en klaar glaceermedium dat al op kleur is gebracht met traditionele pigmentkleuren. Ook deze glaze droogt langzaam en geeft je dus alle tijd om er effecten in aan te brengen. Er zijn verschillende tinten; Brown is een klassieke patineertint. Black is ideaal voor een wat stoerder effect en bijvoorbeeld ook heel geschikt als patineerlaag over bladzilver om een antiek zilver effect te creëren. 

Op deze spiegellijst brachten we zwarte glaze aan op het bladzilver voor een mooi antiek zilver effect

Glaze aanbrengen

Als je als basislaag een zijdeglans verf op waterbasis gebruikt, zoals acrylverf of Abbondanza Soft Silk lak, heb je ongeveer een uur de tijd om te werken. Op krijtverf en andere poreuze ondergronden moet je wat sneller werken omdat de glaze daar meer intrekt. Deze werkwijze voor alle soorten glaze is verder hetzelfde. 

Breng een dun laagje glaze aan met een platte kwast en verdeel dit gelijkmatig en egaal in één richting. Eventueel kun je daarna kwaststrepen verzachten door het oppervlak zachtjes met de punten van een droge schone kwast te deppen. Soms werd de patineerlaag in vroegere tijden zo gelaten, voor een heel licht gestippeld en subtiel patina. Maar het is gebruikelijker om daarna het patineerlaagje met een zachte doek uit te vegen.

Je kunt de glaceerlaag heel even een beetje laten aandrogen voordat je dit doet, de droogtijd is afhankelijk van temperatuur en luchtvochtigheid. Op grotere oppervlakken werk je meestal gewoon aan een stuk door.

Veeg dan het glaceermengsel voorzichtig met een zachte pluisvrije doek deels weer weg. In de hoekjes, reliëf, ornamenten e.d. laat je wat meer patina zitten, op de vlakke delen kun je iets meer glaze weghalen. Door in één richting te vegen creëer je een rustig beeld, door in ronddraaiende bewegingen te werken zal het effect levendig worden. Laat tenslotte de gepatineerde laag goed drogen.

Tip: doe steeds onderdeel voor onderdeel. Bijvoorbeeld eerst kastdeurtjes, dan een zijkant, daarna een bovenblad, etc.

Het afwerken van de glaze

De kant en klare Abbondanza Antiquing Glaze en de Patino Glaze hoeven niet te worden afgewerkt, tenzij je een extra krasvaste, duurzame afwerking wilt hebben, bijvoorbeeld op een tafel die je intensief gebruikt. Ook kan een vernislaag aanbrengen soms mooi zijn om eventuele glansverschillen weg te werken. Voor het afwerken kun je Abbondanza vernis (mat of zijdeglans) gebruiken nadat je de glaze minimaal 48 uur hebt laten drogen en uitharden. 

Patineren met verniswas

Verniswas wordt normaliter gebruikt om onbehandeld hout een mooi kleureffect te geven en te beschermen. Maar Abbondanza verniswas is ook heel goed te gebruiken om een verflaag een oude look te geven. Omdat verniswas overschilderbaar is en je het desgewenst kunt aflakken kan het een goed alternatief zijn voor boenwas.

Het patineren met verniswas is simpel: royaal aanbrengen met een kwast en daarna uitvegen met een doek. De techniek is vergelijkbaar met het patineren met glaze. Het verschil is echter dat de verniswas vrij snel droogt en je dus ook vlotter moet werken. Als je op grotere oppervlakken gaat werken, of je wilt wat meer controle hebben over het effect, dan is patineren met glaze wellicht beter. 

Geschikte kleuren verniswas voor patineren

Met verniswas Gouden Den creëer je een klassiek en zacht patina op bijvoorbeeld een laag krijtverf Pure White, of een antiekblauw effect op een neutrale blauwtint zoals bijvoorbeeld Pale Jeans. Met verniswas Notelaar of Taupe creëer je een donkerder patina. De witte verniswas is heel mooi op een donkerder ondergrond, zoals donkerblauw, zwart of taupe.  

Verniswas afwerken

Bij normaal gebruik is afwerken van verniswas niet nodig. Maar omdat je bij het patineren vrij veel van de verniswas afveegt is het soms toch goed om het oppervlak af te werken. Dit kun je doen met Abbondanza vernis of de transparante verniswas.