Bloedend hout

Heb je dit wel eens meegemaakt? Je schildert een oud meubeltje en zodra je de eerste verflaag hebt aangebracht – of achteraf, tijdens het aanbrengen van een vernis – ontstaat er een lelijke gelige of bruine verkleuring. Gefrustreerd breng je een tweede laag aan en tot je verbazing gebeurt er weer hetzelfde. Tien tegen een dat je hier te maken hebt met een zogenaamde bloedende houtsoort.

Hoe komt dit?
Bepaalde (kleur)stoffen in het hout zijn oplosbaar in water. Bij het aanbrengen van een product op waterbasis (krijtverf, latex, acrylverf e.d.) over onbehandeld bloedend hout, zullen deze kleurstoffen worden geactiveerd en optrekken uit het hout, waar ze zich in de verflaag vermengen. Dit is ook de reden dat een tweede laag vaak niet helpt, het gebeurt dan gewoon weer opnieuw. De schuldige is dus de kleurstof in het hout. Een bekende kleurstof is looizuur (tannine) wat voorkomt in eikenhout. Om te voorkomen dat je last van krijgt van bloedend hout, is het dan ook beter om een eventuele laklaag op eikenhouten meubels er niet af te halen als je wilt gaan werken met watergedragen producten. Laat de oude laklaag dus maar mooi zitten en schuur na het ontvetten alleen even de glans eraf.

Welke houtsoorten bloeden?
Zoals gezegd is eikenhout een bekend voorbeeld, maar er zijn nog meer lastige houtsoorten, zoals mahonie, merbau, meranti, teak, afzelia etc. Bij al deze houtsoorten loop je dus een risico op verkleuring als je met watergedragen verfproducten gaat werken op het kale hout. Dit storende effect is natuurlijk het grootst als je met lichte tinten werkt.

Hoe los je dit op?
De truc is om een isolerende laag aan te brengen tussen het hout en de verf. Een grondverf op terpentinebasis kan uitkomst bieden omdat dit de kleurstoffen vaak niet activeert. Nadeel hiervan is dat terpentinegedragen verf een lange droogtijd heeft en synthetische oplosmiddelen bevat, waardoor het niet direct kan worden overgeschilderd met watergedragen verf zoals krijtverf, acrylverf of latex. Het is belangrijk dat de grondlaag goed is uitgehard (minimaal 48 uur, liefst langer) voordat je een verf op waterbasis gaat aanbrengen. Een andere (snellere en milieuvriendelijker) optie is Schellak.

Schellak kun je bijna wel een wondermiddel noemen want het werkt enorm goed als sealer voor bloedend hout en blokkeert ook vlekken die kunnen worden veroorzaakt door nicotine, vochtschade, roet, inkt of vet. Het maskeert zelfs nare luchtjes in oude meubelen! Een schellak oplossing maak je zelf door schellak schilfers op te lossen in alcohol. En omdat alcohol de drager is van schellak droogt het zeer snel en is heel snel weer overschilderbaar.

Een ander groot voordeel is dat je schellak ook nog kunt aanbrengen als je er pas na het verven achter komt dat het hout bloedt of dat er verontreinigingen in de ondergrond zitten die eerst niet zichtbaar waren (nicotine, vocht). Een behandeling met terpentinegedragen grondverf is dan niet meer wenselijk (terpentinegedragen over watergedragen hecht niet goed). Maar schellak kun je er dan nog rustig weer overheen schilderen. laten drogen, eventueel herhalen en dan kun je weer verder met je krijtverf, latex of acrylverf. Ideaal!