DIY Kintsugi - keramiek repareren met goud

Ik heb al eens eerder hier op het blog een artikel geplaatst waarin ik een Kintsugi DIY project liet zien. In dit artikel uit 2020 deed ik dat met goudverf uit een spuitflacon. Klik hier als je dit oude artikel wilt bekijken. 

Er is wel een groot verschil tussen het project van toen en het project wat ik je vandaag laat zien. Destijds bracht ik het Kintsugi effect aan op een schaal die niet echt kapot was, maar waar ik alleen de bestaande barsten met goudverf camoufleerde. Dit keer hebben we echter te maken met een bord dat echt aan diggelen lag. Ik had dus een andere aanpak nodig en ik zal je hieronder laten zien hoe ik dat deed. 

Maar eerst even terug naar wat Kintsugi eigenlijk is. In mijn vorige Kintsugi blogartikel leg ik dit uitgebreid uit. Maar ik zal hier ook nog even kort vertellen wat het is. Kintsugi is Japans en het betekent ‘gouden verbinding’. In deze Japanse traditie worden gebroken voorwerpen niet keurig onzichtbaar gelijmd, maar worden de sporen van ouderdom als het ware gekoesterd. Ze worden dus niet weggemoffeld, maar juist in de schijnwerpers geplaatst. Het doel voor mij was dus ook om de barsten die na het lijmen zichtbaar zouden blijven te accentueren met goud. Hieronder de foto van mijn Kintsugi projectje uit 2020:

Zoals gezegd was dit bord echt gebroken en ik moest het dus weer volledig in elkaar zetten en lijmen. Mijn plan was om de lijm te vermengen met Abbondanza goudpoeder zodat bij het aandrukken van de scherven de goudkleurige lijm uit de barstjes zou vloeien. Deze techniek probeerde ik dus als eerste, maar eerlijk gezegd werkte dit niet zo heel goed. Ten eerste kwam er op sommige plekken te veel lijm omhoog en werd het effect daardoor grof en onregelmatig. Ten tweede ontdekte ik dat ik de scherven direct moest vastzetten met tape om te voorkomen dat de boel weer ging schuiven en verzakken. Dit kostte extra tijd waardoor de lijm die ik al met goud had gemengd begon uit te harden en snel onbruikbaar werd. Daarom paste ik mijn werkwijze aan en besloot ik het bord eerst helemaal te lijmen en het goud effect pas naderhand aan te brengen. Dat is trouwens ook de manier waarop de Japanse Kintsugi kunstenaars het doen.

Stap 1: Het gebroken bord lijmen
Ik zocht de scherven bij elkaar en maakte alle randen vetvrij met alcohol. Daarna smeerde ik de scherven in met keramieklijm en drukte ze op hun plek. 

De scherven zette ik aan de onderkant van het bord stevig vast met tape en zo liet ik het bord goed drogen en uitharden. Kijk voor de droogtijden op de verpakking van de lijm die jij gebruikt. Ik ben altijd met meerdere projecten tegelijk bezig, dus ik had geen haast en liet het bord een paar dagen rustig drogen.

Stap 2: de breuklijnen insmeren met verguldlijm
Nu was het tijd om de breuklijnen het kenmerkende gouden effect te geven. Hiervoor moest ik dus lijm aanbrengen waar het goudpoeder op zou hechten. De echte Kintsugi ambachtslieden werken niet met gewone huis-tuin-en-keukenlijm maar met een lijm op basis van urushi. Dit is een harsachtig sap van de Japanse lakboom. Met de lijm worden de scherven vastgezet en naderhand, als het voorwerp is gedroogd en uitgehard, wordt gekleurde urushi lijm gebruikt om het goudpoeder op aan te brengen. Meestal wordt bij een gouden reparatie rode urushi gebruikt. 

Ik besloot dit na te bootsen en zelf een rode lijm te maken door Abbondanza verguldlijm te kleuren met een paar druppels rood pigment. Verguldlijm is normaliter wit van kleur en droogt transparant op. Rode lijm heeft als voordeel dat je veel beter kunt zien wat je aan het doen bent, en rood is ook de mooiste kleur om het goud goed te laten uitkomen. 

Met een fijn penseeltje en de rode verguldlijm trok ik heel zorgvuldig alle breuklijnen na. Verguldlijm heeft als bijzondere eigenschap dat het kleverig blijft totdat je het goud hebt aangebracht. Dankzij die eigenschap kun je hier dus rustig de tijd voor nemen zonder dat de lijm uitdroogt. 

Stap 3: goudpoeder aanbrengen voor het kintsugi effect
Na het aanbrengen van de lijm was het tijd om het goudpoeder aan te brengen. Ik gebruikte hiervoor Abbondanza metallic powder in de kleur 'Brass . 

Met een zacht plat penseel verdeelde ik een dun laagje goudpoeder over de lijm. 

Het fijne poeder blijft direct kleven en blijft alleen vastzitten op de plaatsen waar je lijm hebt aangebracht. 

En hieronder zie je dan het uiteindelijke resultaat van mijn DIY kintsugi techniek.

Ik ben heel blij met het resultaat. Dankzij het aanbrengen van de lijm met een fijn penseel krijg je mooie dunne lijnen en het ultrafijne goudpoeder geeft een prachtig glanzend effect.  

Kintsugi effect met reliëflijm
Ik wil je graag nog een andere techniek laten zien om een mooi kintsugi effect te creëren. Deze techniek is, net zoals bij de schaal in mijn blogartikel uit 2020, heel leuk om aan te brengen op keramiek, tegels, vazen e.d. die niet echt gebroken zijn. Het kan natuurlijk ook wel op gebroken voorwerpen worden aangebracht, die zou je dan eerst moeten lijmen, maar dat hoeft dus niet per se. Op de foto hieronder zie je een voorbeeld van deze alternatieve methode waarbij ik reliëf verguldlijm uit een tube gebruikte. 

Deze reliëflijm werkt net zoals gewone verguldlijm; het blijft kleverig totdat je bladmetaal of metallic powder hebt aangebracht. Met het tuitje van de tube kun je mooie lijnen maken, hoewel het iets dikkere lijnen worden dan als je een penseel gebruikt. Maar het werkt prima en is toepasbaar op allerlei voorwerpen en ondergronden. Zoals gezegd was het bord op de foto niet stuk en ik bracht gewoon decoratieve lijnen aan met de verguldlijm waarna ik met een penseeltje het goudpoeder aanbracht, net zoals bij het gebroken bord. 

Alleen een scherfje eraf? 
Nog een voorbeeld, op het bord hieronder ontbrak alleen een klein flintertje. Ook dat krijgt met een likje verguldlijm en goudpoeder een heel bijzondere look. Hiervoor gebruikte ik onze verguldlijm (zonder pigment) en bracht dit aan met een zacht kwastje. 

Je vraagt je misschien af of je zo’n bord ook nog zou kunnen gebruiken om van te eten en of je het kunt afwassen? Echte kintsugi stukken kunnen na de reparatie weer normaal worden gebruikt. De urushi lijm is weliswaar giftig tijdens gebruik, maar eenmaal uitgehard is het voedselveilig en zeer sterk. Echter, urushi is niet iets dat je als leek zomaar veilig kunt gebruiken, de authentieke Kintsugi techniek is echt een specialistisch ambacht en dit vergt dus heel wat oefening en deskundigheid.   

Ik beschouw de DIY kintsugi techniek in dit blogartikel dan ook puur als een leuke manier om gebroken keramiek een nieuw leven te geven als decoratief object. Ik zou dan ook terughoudend zijn met het gebruiken van gerepareerd serviesgoed voor dagelijkse dingen. De keramieklijm die je gebruikt bepaalt natuurlijk uiteindelijk hoe sterk de gelijmde verbindingen zijn. Maar omdat je daarna ook nog verguldlijm en goudpoeder aanbrengt wordt het geheel toch wel kwetsbaarder. 

Wel denk ik dat het uitmaakt wat je voor voorwerp hebt behandeld en wat je er mee doet. Ik kan me voorstellen dat je een vaas nog wel kunt gebruiken als je de juiste lijm hebt gebruikt. Immers bij een vaas zit het goud alleen aan de buitenzijde, dus als de gebruikte keramieklijm watervast is, dan kun je gewoon water in de vaas doen. Ook beelden, tegels, decoratieve schalen of bloempotten kun je met beleid prima gebruiken. Op het bord dat ik vandaag heb bewerkt zou ik ook rustig wat bonbonnetjes of koekjes serveren en naderhand met een nat doekje even afnemen. Maar een warme maaltijd eten van een gerepareerd bord of drinken uit gerepareerde kopjes lijkt me niet zo’n goed idee. 

Heb jij nog gebroken serviesgoed liggen en heb je zin om dit eens te proberen? Laat het me weten als je dat van plan bent of al hebt gedaan. En tag ons en/of deel het vooral op onze socials. 

xoxo Mirjam